برخی افراد گمان می­ کنند که ایمنی فرآیند فقط در مورد فرآیندهای شیمیایی در بخش پایین ­دست صدق می­ کند، زیرا اصطلاحات مربوطه از این قسمت سرچشمه گرفته­ اند. ایمنی فرآیند، رویکردی جامع برای پیشگیری از حوادث، آمادگی برای پاسخ­ دهی و جلوگیری از انتشار جدی مواد خطرناک یا انرژی از تاسیسات دارد. هر جا سیال فرآیندی خطرناکی چه از منظر اشتعال پذیری و چه از منظر سمیت وجود دارد ایمنی فرآیند هم وجود دارد.

از آنجا که تمرکز ایمنی فرآیند روی پیشگیری از نشتی و کاهش پیامد نشتی های احتمالی است لذا ایمنی فرآیند به طور یکسان برای جریان بالادست و پایین­ دست به کار گرفته می شود. یک رویداد مهار ناشدنی (مثل نشتی) می‌تواند در بیشتر بخش‌های تولید بالادستی و چرخه عمر عملیات رخ دهد. این رخ داد می­ تواند از چاه در حین حفاری، تکمیل، بهره برداری یا توقف استفاده از چاه مطرح باشد. همچنین رهایش ماده می­تواند از تأسیسات تولیدی، چه در خشکی و چه در دریا و از هرگونه منبع ذخیره ­سازی یا حمل و نقل صورت گیرد. ضمنا در صنایع بالا دست، نیروگاه­ های گازی و جریان میانی مانند (LNG) هم وجود دارند. تاسیسات LNG بسیار شبیه به بسیاری از تاسیسات پایین ­دستی است.

دلایل صنعت بالادست برای استفاده از ایمنی فرآیند

دلایل تجاری بسیاری برای استفاده از مفاهیم ایمنی فرآیند در عملیات بالا دستی وجود دارد. مرکز ایمنی فرآیندهای شیمیایی CCPS (2018) در سندی با عنوان Case Business for Process Safety مزایای مهمی برای بهبود ایمنی فرآیند در واحدهای بالادستی، همراه با مزایای اقتصادی آنها ارائه کرده است. از جمله این موارد می­ توان به ایجاد و ارتقا مسئولیت­ پذیری، کاهش ریسک، انعطاف­ پذیری کسب­ و کار و توسعه پایدار اشاره کرد. ت

ایمنی را ترجیحا به عنوان یک «ارزش» به جای «اولویت» در نظر می­گیرند. ارزش یک باور اصلی است که تغییر نمی­ کند، در حالی که اولویت در توازن با اولویت‌های دیگر بوده و ممکن است بسته به شرایط بر آن تأکید شود یا تأکید نشود.

ایمنی فرآیند معمولاً با سود اقتصادی کوتاه مدت قابل توجیه نیست!

همانطوری که می دانید حوادث صنعت نفت را می توان به حوادث شغلی و حوادث فرآیندی تقسیم کرد. حوادث شغلی همچون سقوط از ارتفاع که بسیار اتفاق می افتد ولی حوادث فرآیندی همچون آتش سوزی، انفجار و سمیت بسیار کم اتفاق می افتد ولی وقتی اتفاق می افتد پیامدهای بسیار گسترده ای دارد مثلا حادثه بوپال هند در سال 1984 با انتشار متیل ایزوسیانات منجر به مرگ دست کم 2500 نفر شد و این اتفاق منجر به تعطیلی همیشگی این واحد تولیدی شد.

ممکن است که برای یک تأسیسات تا سال‌ ها بدون به کارگیری مفاهیم ایمنی فرآیند اتفاقی نیفتد و صرفاً به دلیل احتمال کم رویدادهای فرآیندی، یک حادثه بزرگ را تجربه نکند. ولی بر اساس تجربیات گذشته، یک حادثه بزرگ ممکن است در نقطه‌ ای روی تعدادی تاسیسات و دستگاه­ها (مثلاً یک شرکت بزرگ یا یک منطقه جغرافیایی) رخ دهد که پیامدهای جدی برای مردم، محیط‌ زیست، دارایی‌ ها و شهرت شرکت دارد. بنابراین، ایمنی فرآیند معمولاً با سود اقتصادی کوتاه ­مدت قابل توجیه نیست ولی عدم توجه به آن می تواند منجر به عواقب غیر قابل جبرانی شود.